In onze familie heeft de oorlog diepe sporen achtergelaten

Mijn vader was meubelmaker bij Salet, in Beneden-Leeuwen. Daar is hij zijn hele leven geweest. Ik was de oudste in een gezin met 9 kinderen. Ook tijdens de oorlog werden er bij ons, zo ongeveer elke anderhalf jaar, kinderen geboren. Ik was een peuter toen de oorlog begon. Van die eerste jaren weet ik dan ook helemaal niets meer. Maar van het laatste oorlogsjaar heb ik wel wat flarden herinneringen bewaard. Wij woonden aan de dijk en als kinderen speelden we natuurlijk regelmatig buiten. Als we iets hoorden aan de overkant, kropen we naar boven en staken nieuwsgierig onze hoofdjes boven de dijk uit. Onze vader commandeerde ons dan weer ijlings omlaag!

Tegen het einde van de oorlog moesten we evacueren. Hoe we gegaan zijn, weet ik niet goed meer, wel dat we in Altforst terechtgekomen zijn. Ikzelf en drie van mijn zusjes waren gekleed in jurkjes uit dezelfde stof. Dat was niet uit weelde, textiel was ontzettend schaars in die dagen. Maar de vrouw waar we gehuisvest waren, betichtte ons ervan dat we wel veel verbeelding zouden hebben. Ik hoor het haar nog zeggen, al snapte ik helemaal niet waar ze het over had.

Ons huisje heeft de oorlog overleefd, veel huizen naast ons niet, die zijn tegen het einde van de oorlog kapotgeschoten door de Duitsers. In onze familie heeft de oorlog diepe sporen achtergelaten. Zowel mijn vader als mijn moeder verloren een broer in de oorlog. Oom Gerrit van Kampen, een broer van mijn moeder, is opgepakt bij de grote staking in 1943. Hij werkte op de meubelfabriek en net als zijn collega’s had hij het werk neergelegd. Maar eenmaal thuis besefte hij dat hij vergeten was een machine uit te schakelen. Hij is toen teruggegaan om dit alsnog te doen en daarbij opgepakt door de Duitsers. Kort daarop is hij in Arnhem gefusilleerd. En een broer van mijn vader, ook staker, is naar Buchenwald gedeporteerd. Ook hij is niet meer teruggekomen. Hun beider namen staan op gedenkplaquettes, in Boven- en in Beneden-Leeuwen.

Ja, de Canadezen herinner ik me nog wel. Die hebben hier nog wel wat kinderen achtergelaten! De dorpelingen zeiden dan van een nieuwgeboren baby ‘dat is een Canadeesje’. Als kind ving ik dat natuurlijk op, al had ik toen geen idee wat ermee bedoeld werd! Zelf was ik toen nog veel te jong voor een scharrel!