Buitenexpo West Maas en Waal
West Maas en Waal 1940-1945
Tussen de rivieren:
West Maas en Waal in oorlogstijd
In augustus 1939 verandert het leven in West Maas en Waal.
Militairen nemen hun intrek in de regio om de linie tussen Afferden en Appeltern te verdedigen. Hoewel er tijdens de oorlogsjaren weinig wordt gevochten in Maas en Waal, dringt de oorlog diep door in het dagelijks leven.
Verenigingen stoppen hun activiteiten, voedsel en andere producten gaan op de bon. In de donkere straten houden mensen hun adem in bij het geluid van overvliegende vliegtuigen. Jonge mannen staan voor een zware keuze: onderduiken of gedwongen werk in Duitsland. In 1944 komt de regio in het frontgebied te liggen. Daardoor vallen er bij bombardementen en beschietingen veel slachtoffers. De pijn wordt nog groter als verschillende dorpsgenoten niet terugkeren uit Duitse werk- en concentratiekampen.
Het dilemma van de Leeuwen-stakers, 1943 De prijs van protest
In april 1943 staat de 23-jarige Piet van Dreumel voor een levensbepalende keuze. Doet hij mee aan een staking tegen het Duitse bevel dat Nederlandse militairen zich moeten melden voor krijgsgevangenschap? Of kijkt hij zwijgend toe?
De brandende dijk
In de nacht van 6 op 7 oktober 1944 steken Duitse soldaten de dijk in brand. Ze komen in drie boten de Waal over en verwoesten systematisch een strook van 2,5 kilometer, van de Oosterpas tot de Tesstraat. Een oostenwind wakkert het vuur aan dat 43 huizen in de as legt. De bewoners kunnen alleen in paniek vluchten, hun bezittingen achterlatend in het vuur.
Een fatale nacht aan de Bikkelen in Leeuwen
In maart 1945 zijn er nog maar weinig mensen aan de Bikkelen, waar van oudsher veel rivierwerkers wonen. De meesten zijn gevlucht vanwege de constante dreiging van kogels en granaten vanaf de overkant van de Waal. De 28-jarige Harrie Kooimans, die met zijn vader een zandhandel heeft, behoort tot de weinigen die bleven.
Een erfenis van verdriet: het dilemma van Wamel
Op 20 september 1944 verandert het leven van de familie Schonenberg voorgoed. Als strafmaatregel voor een verzetsactie bij de pont executeren Duitse Wehrmacht-militairen veertien onschuldige mannen uit Wamel.
Samen overleven in Duitse mijnen
“Op tweehonderd meter diepte leerde ik de waarde van echte vriendschap.”
Tussen twee werelden
Om de Arbeitseinsatz te ontlopen, kiest Frits van Wamel een gevaarlijke middenweg. Als ‘Grenzarbeiter’ gaat hij bij een Duitse boerenfamilie in Zyfflich werken. Hier leidt hij een dubbelleven. Aan tafel eet hij met fanatieke nazi’s, terwijl Russische en Poolse dwangarbeiders in de schuur moeten blijven.