Buitenexpo Overbetuwe
Overbetuwe 1940-1945
Tussen twee rivieren: oorlogsverhalen uit de Overbetuwe
Overbetuwe wordt tijdens de Tweede Wereldoorlog hard getroffen.
Van 1940 tot 1944 lijkt de regio op vele andere: getekend door Jodenvervolging, collaboratie, schaarste en verzet. Nadat in september 1944 Operatie Market Garden is vastgelopen, wordt het gebied opeens frontgebied. Plotseling ligt het in het hart van de strijd.
Nadat de Britse luchtlandingstroepen bij Arnhem in het nauw komen, landt de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade van generaal Sosabowski bij Driel. Wanhopig proberen zij de Rijn over te steken om hun Britse kameraden in Oosterbeek te ontzetten. Hun heroïsche maar vergeefse strijd herdenken wij tot op de dag van vandaag bij het monument ‘De Pools-Nederlandse Vriendschap’ in Driel.
Na het gedeeltelijk mislukken van Operatie Market Garden noemen de geallieerden het gebied ‘The Island’. De Overbetuwe, een eiland tussen Waal en Rijn, blijft maanden lang een oorlogsgebied waar heftig wordt gevochten.
Operatie Ooievaar: toen water een wapen werd
In december 1944 staat Parachutistengeneraal Kurt Student voor een strategische uitdaging. Als bevelhebber van het 1ste Duitse Parachutistenleger moet hij de geallieerde opmars vanuit Nijmegen stoppen. Zijn plan is even simpel als gevaarlijk: gebruik het water van de Rijn als wapen.
Sterven in het verborgene
In de winter van 1942 wordt het voor de Joodse familie Drielsma uit Elst steeds gevaarlijker. David Drielsma moest zijn landbouwgrond al op last van de Duitsers verkopen. Zijn moeder Esther en zus Clara, die werken als waarnemend hoofd van de Joodse School, besluiten rond Kerstmis onder te duiken in Nijmegen.
Van vreemdeling tot familie: een evacuatieverhaal
“Die afstand was er wel, tussen katholiek en protestant, maar er is nooit een vijandige houding geweest”, herinnert Hans Peters van Nijenhof (1957) zich. “Sterker nog, er ontstond een vriendschap die generaties zou overspannen.”
Operatie Pegasus: de vlucht over de Rijn
In de donkere nacht van 22 oktober 1944 staat de Poolse soldaat Stanislaw Kulik aan de oever van de Rijn. Hij zit al vijf weken geïsoleerd ondergedoken in bezet gebied. De rivier vormt de grens tussen gevangenschap en de vrijheid aan de overkant, op de zuidoever. Daar zitten de Amerikanen van de 101ste luchtlandingsdivisie, die het gebied ‘The Island’ noemen.
Twaalf dagen in een duiker
Voor de tienjarige Theo Sanders begint in september een nachtmerrie als zijn ouderlijk huis in Elst in de frontlinie komt te liggen. Hun huis bij de brug over de Linge ligt precies in het kruisvuur tussen Duitse en geallieerde troepen aan de overkant van de rivier. Daarom besluiten Theo’s ouders halsoverkop te vluchten.
Het Hoofdkwartier op Schoonderlogt
Najaar 1944 wordt Landgoed Schoonderlogt, een statige boerderij tussen Elst en Valburg, het noordelijkste commandocentrum van de geallieerden in de Betuwe. Hier vestigt majoor Dick Winters zijn Easy Company van het 506th Parachute Infantry Regiment (101st Airborne Division).