In Duitsland schieten ze zulke mensen kaputt!

Mijn zeven jaar oudere broer was spastisch, hij kon niet lopen en had geen controle over zijn armen en handen. Daarom kon hij ook niet schrijven, maar hij had een helder verstand. Een paar keer per week kwam een juffrouw van school hem rekenen en lezen leren. Dan zat ik er ook bij en leerde mee. We konden heel goed met elkaar opschieten en deden vaak spelletjes samen. Niet dat we zoveel spelletjes hadden, alleen een dambord en dominostenen. Als hij dan aan zet was, rolde zo’n steen al gauw op de grond. Maar hij was bijna altijd vrolijk.

In 1944 kregen we inkwartiering. Drie Duitse soldaten. Ze sliepen op de achterzolder, daar hadden ze hun strozakken gelegd. Mijn zusje en ik sliepen op de voorzolder en moesten langs die jongens als we naar beneden gingen. Dat vonden we niet prettig en toen heeft mijn vader onze bedden naar beneden gehaald en sliepen we met z’n vijven in de slaapkamer van mijn ouders. Zij in de bedstee en dan drie bedden. Er was nog anderhalve meter loopruimte. Maar we vonden het gezellig!

Het waren aardige jongens. Maar één keer hebben we bijna een groot conflict gehad. Achteraf bleek het op een misverstand te berusten. De oudste Duitser zat in de kamer zijn geweer schoon te maken. Dat deed hij gewoon aan tafel. Wij waren ook allemaal binnen. Ineens staat hij op, richt zijn geweer op mijn broer en zegt: ‘In Duitsland schieten ze mensen zoals hij kaputt. Die zijn waardeloos!’ Toen is mijn vader hem aangevlogen. ‘As jij mijn zoon doodschiet, schiet ik jou kaputt!’ En mijn moeder en wij gillen! Het bleek dat hij alleen maar wilde demonstreren hoe het er in Duitsland aan toeging, hij was het daar helemaal niet mee eens. Ze zijn vlak voor de kerst naar het front gegaan. Er was nog een Weihnachtsabend, maar één van die jongens wilde er niet heen. Hij zat in mijn vaders stoel te huilen, hij was bang!

Eerder, op 13 oktober, vond er een razzia plaats. Het ging om twee mannen die gezocht werden. Er zijn toen een heleboel mannen opgepakt en op de Paardenmarkt bijeengedreven. Dat was akelig hoor, die dreigende stilte die in de straten hing. Achteraf blijkt dat die mannen hun leven te danken hebben aan een dorpsgenoot die NSB’er was. De Duitsers dreigden gegijzelden neer te schieten als de gezochte personen zich niet meldden. Toen heeft hij gepleit voor die mannen en gezegd dat die twee gezochten allang weg waren! Die man mochten we wel dankbaar zijn!

Na de bevrijding werd op de markt een groot wit laken gespannen en kregen we een film te zien. We konden er niet over uit, dat we die mensen zomaar over dat doek zagen lopen. Dat was in Brakel nog nooit vertoond!